विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा subject | सः | तौ | ते |
द्वितीया object |
तम् | तौ | तान् |
तृतीया by, with | तेन | ताभ्याम् | तैः |
तद् (वह ) नपुंसकलिङ्गम् That/ It
विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा subject | तत् / तद् | ते | तानि |
द्वितीया object | तत् / तद् | ते | तानि |
तृतीया by, with | तेन | ताभ्याम् | तैः |
तद् (वह ) स्त्रीलिङ्गम् That / She
विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमाsubject | सा | ते | ताः |
द्वितीया object | ताम् | ते | ताः |
तृतीया by, with | तया | ताभ्याम् | ताभिः |
विभक्तिः |
एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा subject | एषः | एतौ | एते |
द्वितीया object | एतम् | एतौ | एतान् |
तृतीया by, with | एतेन | एताभ्याम् | एतैः |
एतद् (यह) नपुंसकलिङ्गम् This/ It
विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा subject | एतत् / एतद् | एते | एतानि |
द्वितीया object | एतत् / एतद् | एते | एतानि |
तृतीया by, with | एतेन | एताभ्याम् |
एतैः |
एतद् (यह) स्त्रीलिङ्गम् This/ She
विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा subject | एषा | एते | एताः |
द्वितीया object | एताम् | एते | एताः |
तृतीया by, with | एतया | एताभ्याम् | एताभिः |
Brain teaser:
Notice how pronouns do not have the "whatever कारान्त " tag. Can anyone tell me what i mean by that statement?
Early bird prizes!
One glance at today's lesson and all of you will be screaming," Off with the teacher's head! How can we be expected to memorize six new tables in one session?"
My dears, first of all, go through the Jagadeeshah Lesson no. 5. Are you done? Now look carefully at the lot. Concentrate on the तद्. You already know the subject forms of पु० and स्त्री० | The तृ० वि० of the पु० and the नपु० are the same. The first two vibhaktis of the नपु० are identical.
Now concentrate on the एतद् | Ditto similarities. Even better...the एतद् and the तद् group rhyme, gender for gender.
AND if you have been conscientious students, you would have memorized the first three noun vibhaktis of all genders. AND you will realize that but for a few exceptions, pronouns rhyme with their noun gender counterparts- अकारान्त पु० , अकारान्त नपु०, अकारान्त स्त्री० So i cannot be accused of overburdening my students. Not at all.
A few sentences now to see how the pronouns are used.
तत्र फलम् अस्ति | अहं तत् फलं पश्यामि | अहं तत् फलम् इच्छामि |
माधवः गच्छति | सः उपाहारगृहं गच्छति | तेन सह केशवः अपि अस्ति | तौ उपाहारगृहं गच्छतः |
पुस्तकानि अत्र सन्ति | एतानि पुस्तकानि वयं पठामः | एतानि पुस्तकानि अधुना अहं हस्ताभ्यां धरामि |
सरोजा उपविशति | कमला अपि सरोजया सह उपविशति | अहं ते पश्यामि | अहं तत्र गच्छामि| ताभ्यां सह अहम् अपि उपविशामि |
That should give you a fairly good idea. Shall we move on to our exercise session? No, no, not the gym kind, the pencil- paper one!
Over to Lesson 14. A. ( By the way, please do not miss Supplement 6 and Supplement 7 ...they contain the complete तद् and एतद् tables.)
Let us proceed to Exercises in Lesson 14 A
************************